Zasady i sposoby prowadzenia oględzin
Zasady i metody dokonywania oględzin - oględziny, jako czynność procesowa, muszą być dokonywane zgodnie z zasadami obowiązującymi w prawie karnym procesowym oraz wypracowanymi przez kryminalistykę.
Zasada bezpośredniości - oględziny, jak i ich dokumentacja w postaci protokołu oględzin, powinny być przeprowadzone na miejscu zdarzenia. Nie jest dopuszczalne "odtwarzanie" oględzin na podstawie ludzkiej pamięci, fotografii czy szkiców.
Zasada wszechstronności i dokładności - w myśl tej zasady prowadzący oględziny powinien skrupulatnie i dokładnie ujawniać wszystkie ślady i okoliczności, w tym także tzw. okoliczności negatywne, a następnie dokładnie i jednoznacznie je opisać oraz odpowiednio zabezpieczyć pod względem procesowo-kryminalistycznym.
Zasada obiektywizmu - prowadzący oględziny powinien utrwalać w sporządzanej dokumentacji stan faktyczny w chwili oględzin, zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, z wyłączeniem własnych domysłów lub wniosków.
Zasada planowości - czynności oględzinowe powinny być przeprowadzane w sposób zaplanowany i uporządkowany. Prowadzący oględziny powinien wiedzieć, co na miejscu zdarzenia będzie wykonywane i w jakiej kolejności. Planowość działań pozwala uniknąć chaosu i wielokrotnego powtarzania tych samych czynności.
Zasada indywidualności - to wymóg indywidualnego podejścia do każdego obiektu oględzin. Praktyka dowodzi, że każde zdarzenie jest inne, chociaż z pozoru wydaje się podobne.
Zasada szybkości - oznacza, że oględziny miejsca zdarzenia należy przeprowadzić niezwłocznie po zgłoszeniu zdarzenia. Zwłoka powoduje często nieodwracalne skutki w postaci zniszczenia lub zatarcia śladów przestępstwa.
Zasada pisemności - to nakaz, aby prowadzący oględziny utrwalił zgodnie z wymaganiami procesowymi w protokole oględzin i dokumentach pomocniczych przebieg i wyniki oględzin (art. 143 § 1 pkt 3, art. 147 § 1, art. 148 § 1).
Zasada ekonomiczności - to postulat racjonalizacji czasu działania, oszczędnego gospodarowania siłami i środkami w zależności od wagi i skutków zdarzenia.
Zasada tajności - to postulat zakazujący ujawniania osobom postronnym efektów oględzin, a zwłaszcza metod działania sprawców, skutków przestępstwa, źródeł informacji, rodzaju uzyskanego materiału dowodowego itp.
Zasada jednoosobowego kierownictwa - w myśl tej dyrektywy wszystkimi czynnościami na miejscu zdarzenia kieruje jeden policjant, który ponosi odpowiedzialność za koordynację i wyniki pracy grupy.
Metody oględzin
Wśród metod dokonywania oględzin wymienić należy dwie, które najczęściej opisywane są w literaturze przedmiotu: metoda obiektywna i metoda subiektywna.
Schematy - sposoby prowadzenia oględzin
dośrodkowy - oględziny prowadzone są zgodnie z ruchem wskazówek zegara; ten sposób najczęściej wykorzystywany jest przy prowadzeniu oględzin metodą subiektywną
odśrodkowy - oględziny rozpoczynane są od miejsca szczytowego zgodnie z ruchem wskazówek zegara; przy tym sposobie poruszania się konieczne jest wykonanie ścieżki dostępu, uwzględniającej brak w jej obrębie śladów kryminalistycznych
Walizka kryminalistyczna