Paul Bonatz - autor projektu architektonicznego budynku Szkoły Policji w Pile - 2015 - Szkoła Policji w Pile

Prostota, funkcjonalność, minimalizm graniczący z surowością, monumentalizm, a także kompromis pomiędzy ekspresją, nowoczesnością i tradycją – tak należałoby opisać powstały w latach 20. XX wieku, wypracowany w Niemczech, wyrazisty styl zwany szkołą stuttgarcką. Posługując się powyższymi określeniami, można także trafnie opisać budynek Szkoły Policji w Pile. I nie jest to przypadkowa zbieżność, a wynik historii pisanej na przestrzeni wielu lat.
Potrzeba wykształcenia charakterystycznego stylu ówczesnego państwa niemieckiego była wynikiem mnogości form, które stanowiły odzwierciedlenie braku stabilności społeczeństwa. Władza zaczęła dążyć do jego zdefiniowania poprzez stworzenie struktur architektonicznych zakorzenionych w historii i kojarzonych z narodem. W takich właśnie okolicznościach narodził się styl zwany szkołą stuttgarcką, którego twórcą i głównym przedstawicielem był prof. Paul Bonatz. Tenże niemiecki urbanista, we współpracy z architektem F.E. Scholerem, z którym prowadził biuro architektoniczne „Bonatz und Scholer” w Stuttgarcie, wykonał w 1925 roku projekt budowy okazałej siedziby władz niemieckich na terenie Piły, w której obecnie mieści się Szkoła Policji.
Historia budynku i całego kompleksu zlokalizowanego na placu Staszica w Pile jest niezwykle fascynująca, jednak tym razem skupimy się na osiągnięciach jego twórcy, będącego uznanym architektem swoich czasów. Przyczynkiem do tego jest budowa nowego obiektu na terenie Szkoły Policji, który swoją formą ma nawiązywać do konstrukcji budynku głównego zaprojektowanego przez Bonatza. Autorem projektu nowego budynku tymczasowego zamieszkania zbiorowego jest Lech Wojtasik.
Paul Bonatz urodził się 6 grudnia 1877 roku w miejscowości Solgne. Do roku 1900 studiował architekturę na Uniwersytecie Technicznym w Monachium, gdzie od roku 1954 aż do śmierci w roku 1956 wykładał jako profesor. Po studiach nabierał praktyki pod okiem architekta i urbanisty Theodora Fischera. Jako że Bonatz był wyznawcą tradycyjnej, konserwatywnej architektury, zyskał przychylność władz Trzeciej Rzeszy zwalczających obecny w sztuce modernizm. Kiedy naziści przejęli władzę w kraju, stał się ekspertem architektonicznym oraz doradcą Fritza Todta - inspektora budownictwa drogowego.
Zamiarem niemieckiego rządu było wykorzystanie talentu Bonatza i rozsławienie jego imienia. Jednak we wrześniu 1943 roku architekt przeprowadził się do Turcji, gdzie pracował na Uniwersytecie Technicznym w Stambule. Po zerwaniu stosunków niemiecko - tureckich Bonatz, pomimo zaleceń, nie powrócił do kraju. Uczestniczył przy budowie wielu tureckich projektów, w tym dużej dzielnicy mieszkaniowej w Ankarze oraz renowacji Centrum Wystawowego. Po wprowadzeniu w Turcji prawa zabraniającego obcokrajowcom pracy na samodzielnym stanowisku architekta, powrócił do kraju. Bonatz wierzył w funkcjonalną formę ekspresji, ale w przeciwieństwie do modernistów nie chciał, by była ona płytka i oderwana od lokalnej tradycji. Jego dzieła nie były konserwatywne, jednak nadal wykorzystywał klasyczne detale. Budynki miały prostą, ale nowoczesną formę. Jednocześnie były pozbawione nadmiernej dekoracji, przez co sprawiały wrażenie surowości i monumentalizmu. Największym dziełem Bonatza jest dworzec w Stuttgarcie zaprojektowany i wybudowany w latach 1911-1928, który w 2009 roku otrzymał nominację do wpisania na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Paula Michaela Nicolasa Bonatza, bo tak brzmi jego pełne imię i nazwisko, zalicza się do najbardziej znaczących architektów tradycjonalizmu. On sam deklarował się jako przeciwnik nowoczesnego budownictwa. Na kartach historii zapisał się jako architekt racjonalnie wykorzystujący przestrzeń architektoniczną, a specjalizujący się głównie w budowie mostów. W 1920 roku był odpowiedzialny za wybudowanie na rzece Neckar 10 zapór, które, aby odzwierciedlić lokalną geologię, wykonał z różnych materiałów budowlanych.
W 1952 roku został odznaczony nagrodą dla zasłużonych - Pour le Mérite, a na przełomie 1958 i 1959 miasto Stuttgart przyznało nagrodę jego imienia für be¬son¬dere Ver¬dienste und Leis¬tun¬gen auf dem Ge¬biet der Ar¬chi¬tek¬tur oder des Städ¬te¬baus - za specjalne zasługi i pracę w dziedzinie architektury i budowy miasta.
Budynek, w którym obecnie mieści się pilska Szkoła Policji zaprojektowany został przez Bonatza na planie czworoboku o płaskiej, pozbawionej dekoracji fasadzie. Główne wejście okalają trzy potężne arkady, a całość fasady spinają dwie niskie wieże. Owe wieże mają stanowić nawiązanie do surowych zamków krzyżackich. Budynek posiada dwa wewnętrzne dziedzińce. Całość jest prosta, monumentalna, stonowana, spójna i pozbawiona nadmiernego rozczłonkowania. Nowy budynek, swoją bryłą i formą wykończenia ma nawiązywać do objętego ochroną konserwatorską budynku Szkoły Policji. Symbolicznym elementem upodabniającym nowy budynek do zabytkowego ma być wieża.
Zamieszczone poniżej zdjęcia ukazują budynek Szkoły Policji oraz inne obiekty zaprojektowane przez Paula Bonatza.
Źródła:
http://eng.archinform.net/arch/414.htm
http://www.bryla.pl/blogi/whateverworks/2011/08/zabytek_szkoly_stuttgarckiej_w_pile
http://deu.archinform.net/arch/414.htm
http://www.orden-pourlemerite.de/plm/foto/bonatz1877_z.jpg
http://meonline.hu/wp-content/uploads/2011/02/5590_0_0.png

autor: Paulina Politowska

(19.11.15)