Ślady daktyloskopijne cz. 1
DAKTYLOSKOPIA to metoda identyfikacji człowieka na podstawie śladów linii papilarnych opuszek palców rąk. (źródło: Leksykon Policyjny).
Właściwości (cechy) linii papilarnych.
Linie papilarne to charakterystyczne układy (rysunki) listewek skórnych (wybrzuszeń naskórka) rozdzielonych równolegle biegnącymi bruzdami (rowkami).
Linie papilarne występują u człowieka po stronie zgięcia palców rąk, dłoni oraz oporowej powierzchni stóp. Różnią się między sobą długością, kierunkiem przebiegu, szerokością i kształtem.
Wykorzystanie śladów daktyloskopijnych nie byłoby możliwe, gdyby nie zostały opracowane podstawowe założenia teoretyczne daktyloskopii.
Podstawę tę stanowią właściwości (cechy) linii papilarnych, do których należą:
- niezmienność - oznacza, że linie papilarne, które powstają w piątym miesiącu życia płodu trwają przez całe życie człowieka i nie zmieniają się aż do rozpadu gnilnego ciała po śmierci,
- niezniszczalność (nieusuwalność) - wyraża się tym, że starte listewki skórne podlegają naturalnej regeneracji wraz z naskórkiem w pierwotnym kształcie; jeżeli została uszkodzona skóra właściwa, to tworzą się blizny powodujące występowanie cech charakterystycznych na rysunku linii papilarnych,
- niepowtarzalność (indywidualność) - oznacza, że nie ma dwóch ludzi posiadających takie same (identyczne) układy cech charakterystycznych linii papilarnych. Obliczenia dokonane przez angielskiego kryminalistyka Galtona wskazują, że przypadek identyczności dwóch wzorów może się zdarzyć dopiero w masie 64 mld. ludzi.
Mechanizm powstawania śladów linii papilarnych.
Powstawanie śladów linii papilarnych:
- listewki skórne mają liczne kanaliki potowe przez które wydziela się pot, natomiast gruczoły łojowe wydzielają substancję tłuszczową dlatego linie papilarne na palcach i na wewnętrznych powierzchniach dłoni pokryte są substancją potowo - tłuszczową,
- wydzielanie się potu jest niezależne od woli człowieka natomiast na intensywność jego wydzielania mają wpływ stany emocjonalne, wysiłek fizyczny i temperatura otoczenia,
- wydzielanie przez skórę człowieka tłuszczu zależne jest od rodzaju cery (cera sucha, normalna, tłusta),
- osoba, która dotyka palcami twardych przedmiotów o gładkiej powierzchni pozostawia na nich ślady linii papilarnych; powstają one na skutek przeniesienia z listewek skórnych na powierzchnię dotykanego przedmiotu substancji potowo - tłuszczowej,
- mechanizm ten dotyczy też dłoni, stóp bądź poletkowej budowy skóry innych okolic ciała,
- ślady linii papilarnych powstają również gdy dotykamy palcami przedmiotów plastycznych np. wosk, kit, parafina, czekolada (odciski palców).
Czynniki wpływające na widoczność i trwałość śladów linii papilarnych.
Wyrazistość i trwałość śladów linii papilarnych uzależniona jest od:
- struktury i właściwości podłoża, na którym pozostawiono ślad (w szczególności od stopnia chłonności podłoża),
- ilości substancji potowo - tłuszczowej (lub innej np. krew, farba, atrament) jaka znajdowała się na skórze rąk lub stóp,
- temperatury i wilgotności otoczenia lub pomieszczenia, w którym ślad pozostawiono,
- czasu jaki upłynął od momentu pozostawienia śladu,
- działania czynników mechanicznych,
- dynamiki powstawania śladów (np. siła nacisku, przemieszczenie),
- stanu emocjonalnego osoby pozostawiającej ślad,
- zastosowania odpowiednich metod i środków zapobiegających pozostawieniu śladów np. natłuszczona powierzchnia,
- schorzeń, na które cierpi osoba pozostawiająca ślad (choroby skóry niszczące rysunek linii papilarnych, np. trąd).
Miejsca występowania śladów linii papilarnych.
- poszukiwanie śladów linii papilarnych jest uzależnione od rodzaju przestępstwa,
- poszukuje się w toku oględzin miejsca zdarzenia,
- śladów niewidocznych należy poszukiwać w tych miejscach, których sprawca dokonując przestępstwa musiał lub mógł dotykać, w szczególności chodzi o podłoża gładkie, równe, względnie plastyczne. Najczęściej będą to: klamki, zamki, kłódki, drzwi i okna, szafy, stoły, krzesła, biurka, żarówki, krany od wody i gazu, naczynia, łom, broń palna, noże itp.,
- przy poszukiwaniu śladów linii papilarnych trzeba postępować ostrożnie, ponieważ mogą one łatwo ulec zniszczeniu, dlatego dobrze jest nałożyć na ręce gumowe lub bawełniane rękawiczki, które chronią częściowo przed zniszczeniem tych śladów i naniesieniem własnych.
Metody ujawniania śladów linii papilarnych.
W praktyce stosuje się następujące metody ujawniania śladów linii papilarnych, uszu, warg i rękawiczek:
- optyczna,
- mechaniczna,
- chemiczna.