Odsłonięcie pomnika upamiętniającego XVII-wieczny cmentarz żydowski w Pile - 2015 - Szkoła Policji w Pile

Ponad dwa lata temu przystąpiono do planowania jednej z najnowszych inwestycji Szkoły Policji w Pile, jaką była rozbudowa bazy dydaktycznej (hali sportowej) i budowa nowych obiektów sportowych na terenie Szkoły. Przygotowując się do rozpoczęcia prac, uzyskano odpowiednie zgody Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu. Jednakże wkrótce okazało się, że część planowanych inwestycji umiejscowiona będzie w pobliżu byłego (zlikwidowanego w czasie okupacji) cmentarza żydowskiego. Teren, na którym miały być przeprowadzone inwestycje, należy do Skarbu Państwa i jest w trwałym zarządzie Szkoły Policji w Pile. Do 2013 roku znajdowały się w tym miejscu różnego rodzaju obiekty budowlane, wybudowane w latach 70. i 80. XX wieku w postaci np. wiaty stalowej, utwardzonych, betonowych nawierzchni oraz boiska do koszykówki. Przed laty stacjonowały tam m.in. pojazdy milicyjne, będące w dyspozycji Szkoły. Teren ten był więc wcześniej zagospodarowany, jednakże nie było tam żadnych widocznych śladów mogących świadczyć o tym, że był tam kiedykolwiek cmentarz żydowski.
Przed przystąpieniem do budowy przeprowadzono rozmowy z Michaelem Schudrichem – Naczelnym Rabinem Polski, który razem z Alicją Kobus - Wiceprzewodniczącą Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP oraz Przewodniczącą Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Oddział w Poznaniu, gościł w Szkole. Po wnikliwych analizach, udokumentowaniu i konsultacji z Komitetem Ochrony Cmentarzy Żydowskich w Europie oraz porozumieniu się z Komisją Rabiniczną ds. Cmentarzy w Warszawie, pilska Szkoła Policji otrzymała zgodę na przeprowadzenie prac. Dzięki temu przy pomocy środków pozyskanych z Komendy Głównej Policji i przy zaangażowaniu Urzędu Miasta w Pile, w maju ubiegłego roku dokonano otwarcia obiektów sportowych pilskiej Szkoły Policji, którego dokonał ówczesny Komendant Główny Policji gen. insp. dr Marek Działoszyński.
Efektem nawiązanej współpracy była także idea powstania pomnika upamiętniającego XVII-wieczny cmentarz żydowski. Dzięki podjętym działaniom została ocalona pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach Piły, którzy stanowili o wielokulturowości i tożsamości miasta. W prace upamiętnienia kirkutu (cmentarza żydowskiego) włączyła się także Gmina Piła.
Na terenie Szkoły (od strony ulicy Konopnickiej) stanął pomnik, który zaprojektował prof. zw. Janusz Marciniak z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Współpracował z nim dr inż. Eugeniusz Skrzypczak z tej samej uczelni.
Jak mówi jego projektant prof. Marciniak: Starałem się, aby pomnik był oszczędny i minimalistyczny w formie, a jednocześnie pełen treści. Najważniejszym elementem przekazu tej treści uczyniłem napis eksponujący religijny i historyczny charakter pomnika oraz przesłanie etyczne o znaczeniu pamięci: Jak pamiętamy, tak będziemy pamiętani. Granitowa płyta ma kształt gwiazdy Dawida i stanowi jednoznaczny symbol narodowościowy. Kolor granitu służy podkreśleniu powagi pomnika. Płyta została umocowana na stalowej konstrukcji, aby stworzyć wrażenie, że gwiazda unosi się nad ziemią. Pomnik jest jak otwarta księga, która zaprasza do czytania i refleksji. Lekko podniesiony wierzchołek gwiazdy został – zgodnie z tradycją – skierowany na wschód (w stronę Jerozolimy). Na jego gładkiej powierzchni, jak w lustrze, odbija się niebo i drzewa. Pod gwiazdą znajduje się betonowa replika jej cienia. To podstawa pomnika i jednocześnie symboliczna pieczęć pamięci o ludziach pochowanych w tym miejscu oraz podkreślenie trwałości tej pamięci". Jego fundatorami są Szkoła Policji w Pile oraz Gmina Piła.
Uroczyste odsłonięcie pomnika planowane jest w dniu 2 czerwca (wtorek) o godz. 10.00. Przedsięwzięcie zostanie zorganizowane we współpracy z Urzędem Miasta Piły i Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich Oddział w Poznaniu. Uroczystość rozpocznie się w auli Szkoły Policji wykładem okolicznościowym „Wyspa pamięci” wygłoszonym przez prof. Marysię Galbraith z Uniwersytetu w Alabamie. Następnie, ok. godz. 10.30 uczestnicy uroczystości przejdą pod pomnik, gdzie odbędzie się uroczysta zbiórka połączona z przemówieniami gości, odsłonięciem monumentu, a także odmówieniem Kadiszu. W uroczystości uczestniczyć będą przedstawiciele różnych wyznań i religii, instytucji, organizacji, służb mundurowych oraz władze powiatu i gminy, media oraz mieszkańcy Piły.

Szczegółowych informacji udziela kierownik Sekcji Prezydialnej Szkoły Policji w Pile podinsp. Dorota Witkowska, Tel. 67 352 21 60, tel. kom. 695 820 161, e-mail: dorota.witkowska@sppila.policja.gov.pl

Folder

autor: Anna Fons

(27.05.15)